تاريخچه زندگي آيت‌الله شيخ عبدالله جوادي‌آملي

حكيمِ نظام

 

حدود يك ماه از اعلام عنوان استاد نمونه حوزه علميه قم به آيت‌الله «عبدالله جوادي آملي» نگذشته بود كه او در زمره پركارترين نويسنده ايراني هم قرار گرفت. او اگرچه حكيم است و بر كرسي تدريس فلسفه و عرفان اسلامي‌نشسته است و دستي بر فقه و اصول هم دارد، اما از همين جايگاه، «پشتوانه‌اي» براي حكومت اسلامي‌ايران به حساب مي‌آيد؛ چه آن روزي كه به تدوين احكام قضايي در شوراي عالي قضايي پرداخت و در اواخر حيات رهبر فقيد انقلاب، پيام او را به گوش رهبر كمونيست‌ها در شوروي رساند و چه امروز كه در خطبه‌هاي نماز جمعه و سخنراني در اجتماعات به دفاع از مباني اعتقادي نظام مي‌پردازد و مسوولين هراز چندگاهي به محضر او شرفياب مي‌شوند... اگرچه جوادي آملي، امروز جز خطيب نماز جمعه قم در ساختار حكومتي ايران جايگاهي ندارد، اما آنچنان پشتوانه‌اي براي نظام به حساب مي‌آيد كه رهبري نظام هم بر اين مساله تاكيد كرده است. اين عالم قم‌نشين كيست كه حكيم است، اما دستي بر آتش سياست دارد؛ عرفان و فلسفه اسلامي‌مي‌داند، اما به فقه هم تسلط دارد؛ در اجتماعات عمومي‌سخنراني مي‌كند، اما حلقه درسي او نخبه‌پسند است و...؟

ادامه نوشته

گفت‌وگو با آيت‌الله كاظم خوانساري

نامه‌اي كه به پاريس فرستاده شد

 

آيت‌الله شيخ كاظم خوانساري تنها كاتب و امين آيت‌الله العظمي خويي و پس از‌آن، آيت‌الله‌العظمي گلپايگاني بوده است. او در سن 84 سالگي به‌سر مي‌برند كه خاطراتي بس گرانقيمت در ذهن خود به يادگار دارند. اما عارضه‌اي در حنجره مجال گفت‌وگوي چالشي را نداد. او بعدازظهر دوشنبه در منزل خود بسيار ساده پذيراي ما بود تا روايتي از او را بشنويم و بازگو كنيم...

ادامه نوشته

گفت‌وگو با آيت‌الله علي افتخاري گلپايگاني

آيت‌الله گلپايگاني به نظام خدمت كرد

 

آيت‌الله شيخ‌علي افتخاري گلپايگاني، از قدماي بيت‌ آيت‌الله العظمي گلپايگاني و از شاگردان ايشان بوده است. ارتباط او با آيت‌الله گلپايگاني آنچنان بود كه در ميانه گفت‌وگو، هنگام نقل خاطرات اشك از چشمان كم‌سوي‌اش روانه شد و لحظاتي سكوت، فضاي اتاقي در بيت آيت‌الله را فرا گرفت. اين مدرس 75 ساله حوزه از جايگاه استاد گفت‌ و نگاه ايشان را ترسيم كرد...

ادامه نوشته

گفت‌وگويي با آيت‌الله جعفر سبحاني

امام احترام خاصي برايشان قائل بود

 

آيت‌الله جعفر سبحاني، از اساتيد ارشد حوزه علميه قم به بازكاوي شخصيت آيت‌الله العظمي گلپايگاني پرداخت. دفتر ايشان، 15 دقيقه زمان در اختيار ما گذاشت تا در اين وادي گفت‌وگو كنيم. زمان مصاحبه، 20 دقيقه مانده به اذان مغرب بود كه جمعي از نمايندگان ولي‌فقيه در سپاه پاسداران به حضور آيت‌الله شرفياب شده و طالب نكات اخلاقي بودند. بدين‌سان، آيت‌الله سبحاني به جايگاه آيت‌الله العظمي گلپايگاني در ميان علماي شيعه اشاره كرد و به چند سوال ما پاسخ گفت...

ادامه نوشته

گفت‌وگويي با آيت‌الله سيد حسن طاهري خرم‌آبادي

همواره در حوزه تاثيرگذار بود

 

آيت‌الله سيدحسن طاهري خرم‌‌آبادي، عضو جامعه مدرسين حوزه علميه قم است كه در زمره شاگردان آيت‌الله العظمي گلپايگاني قرار دارد. اگرچه كسالت ايشان باعث شده است كه مصاحبه‌كنندگان بسياري متقاضي و منتظر باشند، اما جايگاه بزرگ استاد راه را براي گفت‌وگو هموار كرد و جواب مثبت در چند ساعت مانده به زمان مصاحبه نصيب ما شد. البته احوال ناخوش آقاي طاهري و فرصت اندك مجالي براي گفت‌وگوي مفصل مهيا نكرد و در منزل ايشان، كوتاه پرسيديم و شنيديم...

ادامه نوشته

گفت‌وگو با سيدجواد گلپايگاني، فرزند ارشد آيت‌الله

آيت‌الله بروجردي فرمود: به «فقيه گلپايگاني» رجوع شود

 

آيت‌الله سيدجواد گلپايگاني، فرزند ارشد آيت‌الله العظمي گلپايگاني در ساعات پاياني شب يكشنبه مرا به حضور پذيرفت تا روايت ايشان را از پدر بزرگوارشان بشنوم. البته در اين ميان سوالات فراواني داشتم كه گوشه‌هايي از آن پرسيده شد و پاسخ‌هايي به ارمغان آمد. او را در حالي در  اتاقي ساده، در دفتر قديمي‌آيت‌الله ملاقات كردم كه به مطالعه مشغول بود و زيرچشمي مرا به داخل اتاق راهنمايي كرد...

ادامه نوشته

تاريخچه زندگي آيت‌الله العظمي سيدمحمدرضا موسوي گلپايگاني

رئيس حوزه

 

آيت‌الله شيخ عبدالكريم حائري يزدي موسس حوزه علميه قم بود، آيت‌الله سيدمحمدحسين بروجردي تقويت‌كننده آن و و آيت‌الله سيدمحمدرضا موسوي گلپايگاني حافظ ميراث آن دو. ميراث برآمده از سنت حوزه و نسبت آن با سياست به گونه‌اي بود كه حوزه مستحكم باقي بماند و به اجماع آراي علماي خدشه وارد نشود. اينگونه بود كه آيت‌الله گلپايگاني عليه لايحه ايالتي و ولايتي رژيم پهلوي اعتراض كرد. به مدافعان انقلابي كتاب «شهيد جاويد» روي خوش نشان نداد، در برابر تغيير تاريخ رسمي از هجري به شاهنشاهي ايستادگي كرد و در آستانه پيروزي انقلاب همراه با انقلابيون سرنگوني سلطنت را خواستار شد. او حتي پس از انقلاب نيز اگرچه حكومت اسلامي قوام يافته بود، اما در برابر رخدادهايي همچون هيات‌هاي 7نفره واگذاري زمين و بند «ج» نامه بلندبالايي به مجلس نوشت و آنان را از اينگونه امور بر حذر داشت. اين بزرگ مرجع حوزه قم،‌رفتارهايي با حوزويان را هم تحمل نكرد و به گلايه از برخورد با عالمي در قم و مرجعي در نجف پرداخت. بدين‌سان، براي شناختن حوزه علميه قم،‌بايد او را شناخت و براي ترسيم ابعاد فقهي، سياسي و اجتماعي معممين، بايد به آراي او رجوع كرد تا عدل حوزه را يافت...

ادامه نوشته

نسبت جامعه مدرسين با اركان جمهوري اسلامي

مدرسان و حاكمان

 

جامعه مدرسين، حوزه علميه قم را اداره مي‌كند. اعضاي شوراي عالي حوزه از سوي اين تشكل انتخاب مي‌شوند؛ شوراي عالي هم تمامي اركان حوزه و سياستگذاري اين نهاد آموزشي روحانيون را بر عهده دارد و مدير منتخب آنان در اين دوره و دوره پيشين عضو اين مجموعه است. حوزه علميه قم نيز به غير از حوزه اصفهان و خراسان بر ساير حوزه‌هاي شهرستان نظارت دارد. لذا مي‌توان شبكه‌اي از روحانيت را در سراسر كشور متصور شد كه مستقيم يا غيرمستقيم با جامعه مدرسين مرتبط هستند و آنان نيز براي روحانيون ايران برنامه‌ريزي و راهكارهايي را مدون و اجرايي مي‌كنند. از سوي ديگر، اعضاي جامعه مدرسين از اساتيد حوزه هستند كه برخي از آنان مناصب عالي حكومتي و مذهبي را بر عهده دارند. بدين‌سان مي‌توان گروهي را به نمايش گذاشت كه دستاني توانا و قدرتمند در قدرت دارند و ريشه‌اي مستحكم در حوزه. از يك سو تعامل‌گران حرفه‌اي و متنفذ در مناسبات سياسي هستند و از ديگر سو، سازماني متشكل از توده طلاب كه ارتباط آنان با اين تشكيلات غيرمستقيم است. اين مسئله باعث مي‌شود كه هم فوايد نخبه‌گرايي (اعضاي 50 نفره جامعه مدرسين) نصيب اين تشكل شود و هم با ارتباط غيرمستقيم و سازمان‌يافته با روحانيون، بدنه آن نحيف نمي‌شود و طلاب در سيمايي غيرآشكار به عملياتي كردن سياست‌هاي جامعه مدرسين مي‌پردازند...

ادامه نوشته

تاريخچه اجلاسيه‌هاي جامعه مدرسين حوزه علميه قم

۹ اجلاسيه در ۹ سال

 

سال 76 براي جامعه مدرسين، سال تحول تشكيلاتي بود. با نظر رهبري، آنان به تغييراتي در اساسنامه دست‌ زدند و اعضاي جديد در جمع اعضاي قديم حاضر شدند. در راستاي اين تغييرات، برگزاري اجلاسيه‌هاي سراسري و منطقه‌اي در دستور كار قرار گرفت. در مدت 9 سال (از سال 78 تا 87)، 6 اجلاسيه سراسري و 3 اجلاسيه منطقه‌اي برگزار شد. گويا شرايط كنشگري سياسي- اجتماعي اين تشكل، پس از سال 76، دچار انقلابي شد و تجديدنظرهايي در ساختار تشكيلاتي پديد آمد و برپايي گردهمايي‌هاي تشكيلاتي در اين مسير تعريف شد. آيت‌الله «محمد يزدي» كه پس از درگذشت آيت‌الله مشكيني بر صندلي رياست جامعه مدرسين تكيه زده است، به روشني از اين تحول ياد مي‌كند: «وقتي اساسنامه جامعه مدرسين بنا به توصيه مقام معظم رهبري تغيير كرده و تدوين شد، معاونتي به نام معاونت جامعه و روحانيت در نظر گرفته شد. سپس طرح برگزاري اجلاسيه روحانيت سراسر كشور در شورايعالي جامعه مدرسين بحث و تصويب شد...

ادامه نوشته

گزارشي از ششمين اجلاسيه جامعه مدرسين حوزه علميه قم

سران به قم فراخوانده شدند

 

سران تمركز‌نشين به دامان قم آمدند و به دعوت جامعه مدرسين حوزه علميه قم لبيك گفتند. شايد كمتر تشكلي را بتوان يافت كه توانسته در يك روز تمام برنامه‌هاي سران عالي‌رتبه نظام را تعطيل و آنان را به جمع خود دعوت كند و آنان با آغوش باز براي سخنراني در ميان حوزويان از تهران به قم بيايند. اما اين رويداد 30 خرداد 87 رخ داد و خبرنگاران قلم در دست گرفتند و به مخابره اخبار اين اجلاسيه پرداختند؛ اگرچه از حضور خبرنگار «شهروند امروز» در اين مراسم جلوگيري شد و ديگر خبرنگاران نيز در ميانه اجلاسيه به بيرون از سالن راهنمايي شدند...

ادامه نوشته

روايتي از ترور آيت‌الله سيدعلي خامنه‌اي

مسجد ابوذر؛ ۶ تير ۶۰

 

۶ تير ۶۰، سالروز ترور روحاني‌ ارشد حزب جمهوري اسلامي است؛ آيت الله «سيد علي خامنه‌اي» به همراه آقايان «بهشتي، موسوي اردبيلي، هاشمي رفسنجاني و باهنر» بر جايگاه اعضاي موسس اين حزب تكيه زده بودند كه مخالفان جمهوري اسلامي به اقدامي تروريستي دست زدند. پيش از اين، «بني‌صدر» مخالف ارشد حزب، از مقام رياست جمهوري عزل شده بود. مجاهدين خلق عليه نظام شورش كرده بود و  سال‌ها پيش گروه تروريستي «فرقان» رشد كرده بود كه اكثر اعضاي آن دستگير و محاكمه شدند و جنگ ايران و عراق آغاز شده بود. در اين شرايط پرالتهاب، هر روز حادثه‌اي رخ مي‌داد؛ به‌ويژه پس از آن‌كه مجاهدين خلق به طور شفاف با نظام رودررو شدند و بني‌صدر هم راه خويش را در خارج از نظام جست‌وجو مي‌كرد. در اين فضا، يك عضو بازمانده گروه فرقان، دانشجوي رشته مكانيك دانشگاه صنعتي شريف، اقدام به ترور شخصيتي كرد كه نامش روي كاغذ فرقاني‌ها آمده بود، اما تا آن روز اين تصميم تروريستي اجرايي نشده بود. فضاي ناامن و كنترل نشده آن دوران را «حسين جباري»، محافظ آيت الله، اين‌طور روايت مي‌كند: «سال 1360، اوج فعاليت‌هاي نظامي منافقين بود و با توجه به حضور شبانه‌روزي ما به همراه حضرت آقا در جبهه‌ها، براي چك‌ محل سخنراني آقا در مسجد ابوذر از سپاه نيرو خواستيم، وليكن به دليل خنثي‌سازي فعاليت‌ منافقين توسط آنها، نيرو براي چك نداشتند...

ادامه نوشته

گفت‌وگو با هادي منافي، وزير بهداري دولت رجايي

اول پرسيدند حال محافظانم چطور است

در آستانه سالروز ترور آيت‌الله خامنه‌اي، به دفتر يكي از پزشكان معالج ايشان در آن سال‌ها رفتيم تا خاطرات او را در تاريخ ثبت كنيم. «هادي منافي» آن روزها، وزير بهداري هم بود؛ اگرچه در تيم پزشكان معالج قرار گرفته بود. او در بيمارستان مهر، در خيابان زرتشت، پذيراي ما شد و خيلي ساده و آرام به پرسش‌ها پاسخ داد. او آنقدر ساده بود كه هيچ‌كس گمان نمي‌كرد كه 17 سال، وزير و معاون رئيس‌جمهور (رئيس سازمان محيط‌زيست) بوده است...

ادامه نوشته

گفت‌وگو با اشرف منتظري، خواهر محمد

شجاعت اعتراف به اشتباه را داشت

 

شهيد محمد منتظري با اشرف‌خانم، خواهرش، در آن ايام كه در قم بود، بسيار مأنوس بود. او حتي به همراه خواهر به فعاليت مبارزاتي مي‌پرداخت و او را در اين مسائل دخيل كرده بود. از اين رو، با خواهر 57 ساله محمد گفت‌وگو كرديم و خاطرات و رفتارهاي محمد را بازخواني و بازكاوي كرديم تا چهره اين شخصيت مبارزاتي را به نمايش بگذاريم...

ادامه نوشته