آذر

۹ اجلاسيه در ۹ سال

سال 76 براي جامعه مدرسين، سال تحول تشكيلاتي بود. با نظر رهبري، آنان به تغييراتي در اساسنامه دست‌ زدند و اعضاي جديد در جمع اعضاي قديم حاضر شدند. در راستاي اين تغييرات، برگزاري اجلاسيه‌هاي سراسري و منطقه‌اي در دستور كار قرار گرفت. در مدت 9 سال (از سال 78 تا 87)، 6 اجلاسيه سراسري و 3 اجلاسيه منطقه‌اي برگزار شد. گويا شرايط كنشگري سياسي- اجتماعي اين تشكل، پس از سال 76، دچار انقلابي شد و تجديدنظرهايي در ساختار تشكيلاتي پديد آمد و برپايي گردهمايي‌هاي تشكيلاتي در اين مسير تعريف شد. آيت‌الله «محمد يزدي» كه پس از درگذشت آيت‌الله مشكيني بر صندلي رياست جامعه مدرسين تكيه زده است، به روشني از اين تحول ياد مي‌كند: «وقتي اساسنامه جامعه مدرسين بنا به توصيه مقام معظم رهبري تغيير كرده و تدوين شد، معاونتي به نام معاونت جامعه و روحانيت در نظر گرفته شد. سپس طرح برگزاري اجلاسيه روحانيت سراسر كشور در شورايعالي جامعه مدرسين بحث و تصويب شد.»

اجلاسيه اول؛ باز تعريف وظايف جامعه مدرسين

در اجلاسيه اول، كه در قم برگزار مي‌شد، جهت‌گيري‌هاي موضوعات به سوي «وظايف روحانيت در عصر حاضر، ضرورت حفظ و تداوم وحدت و ارتباط متداوم ميان اقشار مختلف روحانيت، حفظ و تقويت وحدت و همدلي ميان حوزه و دانشگاه و وظايف و رسالت جامعه مدرسين» سوق يافته بود. مطمئنا با تغيير تشكيلاتي رخ داده، لزوم بازتعريف وظايف جامعه مدرسين در اين اجلاسيه مطرح شد و شرايط پس از دولت محمدخاتمي و فضاي انتقادي نسبت به او، محور سخنراني‌ها را درباره «نسبي‌گرايي،‌ريشه اصلي تهاجم فرهنگي»، «لزوم پاسخ به شبهات و مسائل روز»، «رسالت روحانيت در زمان فعلي» و «توجه به اتحاد روحانيت» رقم زد و رويدادهاي دانشگاهي «ضرورت وحدت حوزه ودانشگاه» را براي آنان به ارمغان آورده بود. لذا آنان با توجه به حضور دولت اصلاح‌طلب و اقدامات آن، در وظايف و رسالت جامعه مدرسين «در عرصه‌هاي مختلف حكومت اسلامي» تأمل كردند و  در اين  باره  سخن گفتند.

اجلاسيه  دوم؛ بررسي عوامل كاهش محبوبيت روحانيت

اجلاسيه دوم جامعه مدرسين نيز همچون اولين اجلاسيه در دفتر مركزي اين تشكل در قم برگزار شد، اما تعداد مدعوين افزايش يافت و موضوعات هم مصداقي‌تر از گذشته مطرح شد. در اين اجلاسيه به «لزوم مبارزه با انحرافات در دين»، «شاخصه‌هاي حكومت  مردم‌سالار و حكومت ديني»، «بازنگري در وظايف و جايگاه روحانيت»، «راهكارهايي براي مشكلات روحانيت»، «پرداختن روحانيت به شاخه‌هاي علوم  انساني و علوم اسلامي»، «هوشياري در برابر توطئه براندازي»، «بررسي روابط روحانيت و جوانان و علل كمرنگ شدن محبوبيت روحانيت  در بين مردم» و «بررسي عوامل انحطاط روحانيت» پرداخته شد و در اين  باره اعضا و  سخنرانان به اظهارنظر پرداختند. گويا شرايط سال 79، در توجه آنان به علل كمرنگ شدن محبوبيت روحانيت و انحطاط آن  موثر بوده است و فضاي رسانه‌اي – سياسي آن سال‌ها اين مساله را جدي كرده بود. همچنين در ميان سخنرانان اين اجلاسيه، مي‌توان شاهد حضور و ظهور  اعضاي جديد و تمرين‌هاي تشكيلاتي آنان بود.

اجلاسيه سوم؛ تقويت سازمان روحانيت

اجلاسيه سوم جامعه مدرسين را مي‌توان در امتداد سير موضوعات اجلاس‌هاي گذشته ديد. از يك سو آسيب‌شناسي كارشناسانه روحانيت  در ابعاد مختلف و از ديگر سو، فراتر از وحدت حوزه و دانشگاه به «لزوم تاسيس دانشگاه جامع علمي در حوزه علميه» توجه شد. سخنرانان اين اجلاس كه در قم و در سال 80 برگزار مي‌شد،‌ به «ضرورت اجتناب از موضع‌گيري‌هاي جناحي»، «برخورد با هنجارشكني‌هاي ديني»، «انتظارات  نسل جوان از جامعه مدرسين» و «حفظ شئون روحانيت و حوزه‌هاي علميه» پرداختند. آنان بهبود وضعيت معيشتي طلاب را خواستار شدند تا بدنه سازمان روحانيت تقويت شود و در اين راستا بر «توليدات» حوزه‌ها هم نظارت شود. همچنين  آنان به دنبال اين بودند كه حوزه دانشگاه تاسيس كند تا طلاب در اين موسسه آموزشي به تعليم علوم جديد بپردازند و مستقل از دانشگاه‌ها تربيت شوند.

اجلاسيه چهارم؛  كميسيون به جاي تريبون

اجلاسيه چهارم آغاز برگزاري كميسيون‌هاي تخصصي بود تا نظرات كارشناسي شده به جاي گفتارهاي پشت تريبون قرار گيرد و ساختار تشكيلاتي جامعه مدرسين را تقويت كند. در اين اجلاسيه، دو كميسيون به رياست‌آيت‌الله يزدي و آيت‌الله مصباح يزدي تشكيل شد كه كميسيون‌ها به دنبال سازمان‌دهي تشكيلاتي سازمان روحانيت در تعاملات پيراموني روحانيت و وظايف و نقش‌هاي آنان بودند. اولين كميسيون، كميسيون «سازماندهي ارتباطات و هماهنگي روحانيت  سراسر كشور» بود كه در دستور جلسه كاركردهاي ارتباطات روحانيت، نيازمندي‌هاي سخت‌افزاري و نرم‌افزاري آن و آسيب‌شناسي وضعيت فعلي عنوان شده بود و اين موارد بررسي شد. كميسيون دوم، هم «كميسيون نقش‌ها و وظايف روحانيت و چگونگي سازماندهي آن» بود كه محدوديت‌ها، موانع و مشكلات موجود و راهكارها و برنامه‌هايي در اين راستا مورد نظر بود تا ساختار تشكيلاتي جامعه مدرسين تقويت شود. همچنين در اين اجلاسيه سه روحاني شاخص سياسي؛ هاشمي رفسنجاني، مصباح يزدي و ناطق نوري در كنار  آقايان مشكيني، مكارم  شيرازي و جوادي‌آملي سخنراني كردند.

اجلاسيه پنجم؛ هم  كميسيون، هم تريبون

 در اجلاسيه پنجم، در كنار برگزاري كميسيون‌ها، از تريبون‌هاي سخنراني هم سود جسته بودند؛ البته سخنراناني از جنس سياستمداران و دولتمردان: محمود احمدي‌نژاد، رئيس‌جمهور،‌ علي اكبر ولايتي مشاور مقام معظم رهبري و علي لاريجاني دبير وقت شوراي عالي امنيت ملي. موضوع اين اجلاسيه كه مدت زمان آن، از يك روز به دو روز افزايش يافته بود، «تعميق اعتماد متقابل مردم و روحانيت»  و «توسعه حوزه‌هاي علميه شهرستان» بود. اين دو موضوع را هم مي‌توان در امتداد تقويت و تعميق سازمان روحانيت تفسير كرد. تعداد مدعوين هم در اين اجلاسيه به 700 نفر رسيده بود. همچنين در اين اجلاسيه دو كميسيون تحت عنوان «حوزه‌هاي علميه» و «روحانيت» تحت رياست آيت‌الله مقتدايي و آيت‌الله يزدي تشكيل شد. در كميسيون حوزه‌هاي علميه تمركز بر تقويت حوزه‌هاي علميه شهرستان‌ها بود و راهكار آن را در «اعزام اساتيد، يكسان‌سازي شهريه طلاب قم و شهرستان‌ها و پشتيباني مالي از حوزه علميه شهرستان‌ها» دانسته شده بود. در كميسيون  ديگر، به دنبال تقويت اعتماد متقابل مردم و روحانيت بودند و راهكار اين هدف را در حمايت از روحانيت،‌ ارتباط قوي ميان روحانيون بلاد و تاثيرگذاري و نقش رفتارهاي  فردي و صنفي روحانيت در تعميق باورها دانستند.

در اين اجلاسيه، مي‌توان افراد جديدي را به عنوان سخنران جلسات كميسيون‌ها ديد و شاهد عضوگيري مستمر جامعه مدرسين بود كه اوج اين اقدامات در اجلاسيه ششم جامعه مدرسين در 29 و 30 خرداد 87 در قم بروز كرد.

اولين اجلاسيه منطقه‌اي؛ بررسي تهاجم فرهنگي – سياسي

در ميان اجلاسيه‌هاي سراسري، اجلاسيه‌هاي منطقه‌اي نيز برپا ‌شد. اولين اجلاسيه منطقه‌اي جامعه مدرسين 6-5 مرداد 81 در مشهد برگزار شد كه اعضاي جامعه مدرسين همچون مشكيني، مصباح يزدي، استادي، نمازي، حسيني بوشهري، مومن، جمشيدي، خاتمي و... در كنار علماي خراسان به بررسي «تهاجم فرهنگي و سياسي به انقلاب اسلامي ايران» و «مسائل حوزه» پرداختند.  در كميسيون «روحانيت و نظام» به دبيري «فاكر» موضوعاتي همچون «كنوانسيون زنان»، «مفاسد اقتصادي و آثار آن»، «تلاش دشمن براي رويارويي مذاهب در ايران» و... بررسي و در كميسيون «روحانيت و تهاجم فرهنگي – سياسي» به دبيري «جمشيدي» به موضوعاتي همچون «جلوگيري از تقدس‌زدايي»، «جلوگيري از اغتشاش فرهنگي»،‌ «مبارزه با تفكر لائيسم» و... پرداخته شد. همچنين در كميسيون «روحانيت و امور داخلي حوزه‌ها» به دبيري «حسيني بوشهري» به مواردي در حوزه‌ها توجه  شد: «تهذيب اخلاقي»، «استعدادهاي درخشان طلاب»، «مدرك تحصيلي حوزويان» و...

دومين اجلاسيه منطقه‌اي؛ استراتژي براي روحانيت

دومين اجلاسيه منطقه‌اي جامعه مدرسين 19 مهر 83 در اروميه برگزار شد كه با دو كميسيون تخصصي با عنوان «كميسيون فرهنگي، سياسي و اجتماعي» و «كميسيون روحانيت  و حوزه‌هاي علميه» در كنار نشست‌  عمومي همراه بود.  در اين اجلاسيه به مواردي همچون انسجام در روحانيت و تعامل علماي آذربايجان غربي با جامعه مدرسين پرداخته شد. بدين‌سان، كميسيون روحانيت و حوزه‌هاي علميه به رياست‌آيت‌الله مصباح يزدي به كمبودهاي حوزه‌ها پرداخت و در كميسيون فرهنگي، سياسي و اجتماعي به رياست آيت‌الله يزدي، درباره «استراتژي روحانيت متناسب با اهداف نظام» بحث و بررسي صورت گرفت.  در اين اجلاسيه، علاوه بر يزدي و مصباح؛ مقتدايي، ميرمحمدي، معرفت، كعبي، غروي و صابري همداني از جامعه مدرسين در كنار علماي منطقه آذربايجان حضور داشتند.

سومين اجلاسيه منطقه‌اي؛ اقداماتي براي روحانيون غرب كشور

اجلاسيه سوم منطقه جامعه مدرسين با حضور نمايندگان سه مرجع تقليد (آيات عظام مكارم شيرازي، نوري همداني و فاضل لنكراني) 6 و 7 ارديبهشت 85 آغاز به كار كرد و در كنار سخنرانان عضو جامعه مدرسين، استانداران چهار استان غرب كشور و شيخ‌الاسلام، نماينده اهل سنت در مجلس خبرگان، سخنراني كردند. در اين اجلاسيه دوروزه، چهار كميسيون تشكيل شد. در كميسيون «حوزه‌هاي علميه» به رياست «مقتدايي»، به مشكلات حوزه‌هاي علميه غرب كشور پرداخته و در كميسيون «روحانيت» به رياست  «غروي» نقطه قوت و ضعف روحانيت غرب كشور، سازوكارهاي انسجام بيشتر ميان علما و ضرورت ارتباط مستمر ميان جامعه مدرسين با علماي منطقه بررسي شد. همچنين كميسيون «فرهنگي – تبليغي» را «ممدوحي» اداره كرد كه در آن، راهكارهايي براي نقش‌آفريني علما و روحانيت در پاسخگويي مناسب به نيازهاي جامعه ارائه شد. از سوي ديگر، كميسيون چهارم با عنوان «كميسيون سياسي – اجتماعي» به رياست «حسيني بوشهري» برپا و در آن موضوعاتي همچون «راهكارهاي مواجهه عالمانه با جريان‌هاي فكري، سياسي و اجتماعي منحرف و معاند در منطقه غرب كشور»، «همدلي ميان فعالان سياسي منطقه با روحانيت» و «تعميق بينش سياسي علما و روحانيت منطقه» مطرح شد.

***

بدين‌سان مي‌توان در بررسي موضوعات اجلاسيه‌ها خط سيري مستقيم و پيوسته را مشاهده كرد كه گام به گام به آرمان‌ها و دغدغه‌هاي جامعه مدرسين نزديك مي‌شود. همچنين اگر ديروز فقط يكي از رؤساي قوا به دعوت جامعه مدرسين لبيك مي‌گفت، در ششمين اجلاسيه  تمامي آنان حضور داشتند كه مانور سياسي – تشكيلاتي اين تشكل را به زيبايي به نمايش گذاشت.