گفت‌وگو با ميرزاعبدالرضا كفايي، نوه آخوند
شاگردان آخوند، او را درك نكردند
«ميرزا عبدالرضا كفايي‌خراساني» تنها روحاني باقي مانده از خاندان آخوند خراساني است. او در اواخر دهه 40 در رشته فلسفه در دانشگاه تهران تحصيل كرده است؛ فلسفه اسلامي در محضر «شيخ ابوالحسن شعراني» و فلسفه غرب در نزد «سيداحمد فرديد». او اگرچه بورسيه شده بود تا براي ادامه تحصيل به خارج از كشور برود، امّا بنابر علاقه پدر و آيت‌الله ميلاني به حوزه مشهد رفت و از سال 59 در قم مقيم شد و درس خارج را نزد مرحوم آيت‌الله سيدمحمد روحاني و آيت‌الله وحيد خراساني گذراند. همچنين كفايي داماد مرحوم آيت‌الله محي‌الدين ممقاني و باجناق مرحوم سيدمحمد باقر حكيم است. بعدازظهر جمعه به خانه‌اش در خيابان دورشهر قم رفتم. او اگرچه به تفسير و تحليل آراي آخوند پرداخت، اما در ميانه گفت‌وگو كه به روابط آخوند و شيخ فضل الله نوري رسيد، برخي تلگراف‌ها را جعلي دانست. نوه آخوند در گذشته نيز به مواضع همشيرزاده و پسرعمويش (عبدالحسين كفايي) در كتابش به نام «مرگي در نور» واكنش نشان داده و گفته بود: «نظريات مرحوم آخوند را درباره مشروطه مشروعه و مرحوم شيخ فضل‌الله نوري اصلاً درست بيان نكرده است...
«حكومت مسلمين در عهد غيبت حضرت صاحب‌الزمان عجل‌الله فرجه با جمهور مسلمين است...» اين جمله گوياي انديشه سياسي يك روشنفكر مدافع آراي غربي نيست، بر پايه مكاتب ليبراليسم و سكولاريسم قوام نيافته، در دهه‌هاي اخير ابراز نشده است؛ بلكه يك فقيه بزرگ تشيع بر آن تاكيد داشته، بر مبناي مباني فقه جعفري بيان كرده و در حدود صد سال پيش فتوا داده است. اين مدافع «جمهوري»پيش از اينكه «جمهوريت» در مقابل «سلطنت» در ايران مطرح شود، از «مشروطه‌خواهي» پلي براي «جمهوري‌خواهي» ساخته و رنگ و بوي «عدالت» و «آزادي» را در اين نظام متصور شده و ضرورت «مذهب» دانسته است. او تنها فقيه «جمهوري‌خواه» است كه نامش در جاي‌جاي حوزه‌هاي علميه ديده و كتابش «كفايه‌الاصول» بيش از يك قرن است كه از سوي روحانيون و علماي شيعه تحصيل و تدريس مي‌شود، اما انديشه سياسي او در ميان آنان جايي ندارد. او «ملامحمد كاظم آخوند خراساني» است...
فرید مدرسی. متولد 25 آذر 59 در قم. دانشآموخته ارتباطات. روزنامه نگار...